Promjena pozorišnog sistema

Dragan Klaić: „Početi iznova –  Promena teatarskog sistema“; CLIO / Ars scena, Beograd, Univerzitet umetnosti u Beogradu i Fakultet dramskih umjetnosti Cetinje; 2016. 

U izdanju izdavačke kuće CLIO / Ars scena, Univerziteta umetnosti u Beogradu i Fakulteta dramskih umjetnosti sa Cetinja objavljena je knjiga „Početi iznova - Promena teatarskog sistema“ Dragana Klaića (1950-2011), uglednog teatrologa, pozorišnog kritičara i istoričara pozorišta, kulturnog analitičara i esejiste, predavača na nekoliko evropskih univerziteta, dugogodišnjeg direktora Holandskog pozorišnog instituta, suosnivača evropskog pozorišnog časopisa „Evromaske“ i autora mnogih studija i knjiga, među kojima su posljednje „Mobilnost mašte – Priručnik za međunarodnu kulturnu saradnju“ i „Promjena scenografije: Javni teatar između tržišta i demokratije“.    

U predgovoru za izdanje ove knjige, koja je prvo objavljena na engleskom jeziku 2012. godine, Dragan Klaić objašnjava da je rad na ovoj knjizi pokrenula njegova zabrinutost za budućnost institucionalnih evropskih pozorišta. „Kao pozorišni  profesionalac i univerzitetski profesor, posmatrao sam uzlet komercijalnog pozorišta i proces njegove profesionalizacije sa sve većom zabrinutošću zbog posledica po nekomercijalnu scenu“, kaže u predgovoru autor. „Imajući u vidu rivalitet, blizinu, pa čak i umrežavanje ova dva sveta – jednog koji juri za profitom, i drugog koji opstaje zahvaljujući državnim budžetskim subvencijama – želim u ovoj knjizi da se založim za njihovo jasno razgraničenje. Moja analiza izvođačkih umjetnosti, kao umetničke oblasti, prikazuje sistem međusobno povezanih javnih institucija stvorenih širom Evrope da služe javnom interesu i predstavljaju opšte dobro. Pitanje koje postavljam jeste – kako ove pozorišne kuće, trupe, prostori, festivali, studij,i kao i infrastruktura koja ih podržava i na koju se oslanjaju, mogu da se održe u konkurenciji sa komercijalnom zabavom, u situaciji oslabljene podrške državnih organa.“  

Domaćoj čitalačkoj publici bi se, na osnovu ovog iskaza, moglo učiniti da je problem o kojem govori autor više evropski budući da u našoj kulturnoj sredini ne postoji prijetnja od komercijalizacije pozorišta, ali ova knjiga zapravo nudi jednu tako cjelovitu i svestranu analizu stanja savremenih pozorišnih praksi u evropskom kontekstu da je, uprkos određenim razlikama koje postoje u tom okviru, teško naći pitanje iz domena pozorišnih politika koje nije uključeno u razmatranje. U tom smislu ova knjiga osim čisto teorijskog može imati značaj i kao neka vrsta vodiča za sve profesionalce koji su odgovorni za kreiranje repertoarskih politka institucionalnih pozorišta i pozorišnih politika uopšte.

Knjigu su sa engleskog preveli Bojana Janković, Danica Ilić i Slobodan Obradović.