Velika drama dočarana odmjereno i dosljedno
Centar za kulturu Tivat: Ljubomir Simović, Hasanaginica, red. Jagoš Marković
Dramu „Hasanaginica“ Ljubomira Simovića reditelj Jagoš Marković postavio je na scenu odmjereno i dosljedno, sa poetičnim, svedenim patosom, fokusirajući se na univerzalna značenja, i težeći da zadrži tematsku otvorenost i višeznačnost teksta. „Hasanaginica“ predstavlja univerzalni intimističko-poetski, politički, društveni i filozofski ogled o suprostavljanju i preplitanju principa „erosa“ i „tanatosa“ u svakom čovjeku. Ona govori o neprolaznoj ljudskoj čežnji za ljubavlju, koja nije samo erotski, materinski ili neki drugo odnos prema određenoj osobi, nego i stav, orijentacija osobe prema samoj sebi, i svijetu kao cjelini. Nasuprot tome, slabo ljudsko biće uzaludno se batrga u borbi sa sopstvenim manama, slabostima i predrasudama, oličenim u (samo)osuđenosti na običajno i tradicijsko, iza kojeg se kriju emocionalna osakaćenost, gubitak empatije, i „zakon jačega“. Pojedinačne sudbine likova i njihovi slojeviti karakteri nadrastaju partikularnu realnost i zadobijaju poetsko-filozofske, metaforičke dimenzije, koje označavaju tragičnost srži ljudskosti.
Glumačka igra više ili manje dojmljivo, ali u cjelini uglavnom solidno emotivno opravdava i dramski eleborira likove i njihove bolne unutrašnje drame. Kristina Stevović kao Hasanaginica ubjedljiva je tragična žrtva okolnosti, koju razdiru unutrašnja višeglasja i datosti okruženja, staleža, položaja i uloga. Glumica diskretnim sredstvima, sa samosvjesnom i efektnom mjerom uzdržanosti u ekspresiji snažnih emocija, gradira Hasanaginičinu tugu i bolni otpor kome su jedino dostupno oružje riječi. Hasanaga Branimira Popovića robusan je, neotmjen i gord ratnik koji, skrivajući strah iza surovosti, pred drugima nosi masku, koja je djelotvorno izražena dozom patetike i teatralnosti u glumačkoj igri. Iza maski sebičnosti i beskrupuloznosti bol i muku ugušenog traga dobrote skriva i hladni beg Pintorović, koji takođe, u interpretaciji Aleksandra Srećkovića, javnosti pokazuje kruto, teatralno, surovo lice, dok je u osamljenom, veoma upečatljivom monologu realističniji, stvarniji i ranjiviji. Anita Mančić izvajala je lik majke Pintorović izuzetno superiorno, višeslojno i upečatljivo, kao otresitu, na površini neosjetljivu i racionalnu, a otjelotvoravajući suspregnute emocije i otpor spram nezavidnog položaja žene u primitivnom društvu diskretnom mimikom i gestikulacijom. Radmila Živković tragizam majke, čiji je sin Hasanbeg „grešnik i nesrećnik“, oslikala je nešto površnije, uz mjestimično mehanička, prenaglašena glumačka rješenja. Efendija Jusuf Nebojše Kundačine zadovoljavajući je racionalni glas razuma, svjestan da svako nasilje i nepravda tvore vrzino kolo, iz kojeg se teško izlazi. Četvoricu aginih vojnika-askera, svojevrsni „hor“ koji „narodski“ priprosto komentariše radnju, ali i svojim nijemim prisustvom na sceni učestvuje u građenju lirskih prizora sa metaforičkim značenjima, više kao kolektivan lik izgradili su Momčilo Otašević, Miloš Pejović, Emir Ćatović i Stefan Kapičić.
Svedena scena, simbolično, poetski i minimalistički dizajnirana, uz značajnu ulogu svjetla (dizajn svjetla Radomir Stamenković), pokrivena je pijeskom, koji sipi iz vazduha, po akterima i njihovim mučnim batrganjima. Ovo ih naglašeno postavlja na univerzalizujući fon fatalnosti prirode i njenih neumoljivih zakona, prema kojima se vrijeme neprekidno obnavlja i teče, relativizujući ljudsku tragičnost. Tragičnu univerzalnost podvlače i svijetli kostimi (Marija Marković), metaforično stilizovani između epohe i daška antike, dok orijentalna muzika ide u pravcu lokalizacije i pojačava sentimentalnost i neostvarene čežnje (izbor muzike, kao i scenografiju i scenski pokret potpisuje reditelj). Zbog univerzalnih vrijednosti velike Simovićeve drame, svedenog i atraktivnog scenskog prostora i zadovoljavajuće snage i ubjedljivosti glumačkih emocija u prikazivanju psiholoških života i lomova likova, „Hasanaginica“ je, iako nezainteresovana spram društvene realnosti i ne naročito inventivna (u smislu izoštravanja značenja i maštovitosti scenskog jezika), veoma korektna predstava.
(kritika je objavljena u dnevnom listu Pobjeda 20.07.2015.)