Od lake komike do dirljive katarze
Predstava „Komad“, produkcija NVO „ART 365“, nastala je po istoimenom tekstu Stefana Boškovića, koji je režirao Mirko Radonjić. Predstava je izrasla iz težnje tri crnogorske glumice - Žane Gardašević Bulatović, Jelene Nenezić Rakočević i Ivone Čović Jaćimović da sopstvenom inicijativom prošire mogućnosti za glumački angažman, odričući se pasivne uloge glumca koji za uloge najčešće biva odabran, kao i komoditetarada u okvirima institucionalnih pozorišta. Shodno tome, tekst „Komad“donekle reflektuje ovu situaciju, baveći se pitanjima konformizma, uspjeha, ljudskosti i (samo)ostvarenja, kroz istraživanje mogućih ženskih (ali i opšteljudskih) individualnosti i mogućnosti egzistencije. Ustrojen kao pozorišna proba u kojoj se prepliću dva nivoa teatarske realnosti, tekst postavlja solidne, namjerno fluidne okvire i daje polazišne tačke za rediteljsko-glumački procesni rad.
Scenska postavka Mirka Radonjića zadržava jednostavnu strukturu pozorišne probe, u kojoj trima glumicama gotovo bilo šta služi kao asocijativni okidač za međusobna otkrivanja i samootkrivanja. Scenski dizajn je minimalistički - poput teksta i režije, podređen stvaranju prostora za što bremenitiju značenjima glumačku igru, a kostimi Line Leković, personalizovane crne haljine, znakovito podcrtavaju hod po ivici između stereotipnosti i jedinstvenosti likova. Sa tri na početku postavljena tipizirana, u izvjesnoj mjeri karikirana ženska lika- fatalne zavodnice (Ivona Čović Jaćimović), beskompromisne uspješne karijeristkinje (Jelena Nenezić Rakočević) i požrtvovane majke koja balansira majčinstvo, brak i karijeru (Žana Gardašević Bulatović), sve više spadaju uloge i maske, i razotkrivaju se kolotečina, neispunjenost, usamljenost i strah. Međutim, preplitanje realnosti komada koji glumice spremaju i realnosti predstave obogaćeno je i trećim, metateatarskim, odnosno ličnim i ispovijednim dijelovima samih glumica kao privatnih ličnosti. Kako upravo ovi dijelovi predstavljaju najdojmljivije, najkomunikativnije i najdragocjenije aspekte izvedbe, koji uspješno preokreću i transcendiraju niz klišea i stereotipa prisutnih u tekstu, prava je šteta što ih nije bilo više, nego su ostali u tek jedva naslutljivim naznakama.
Slojevita i iznijansirana gluma, koja varira od umjereno teatralnog i izvještačenog, te komičkih pretjerivanja i afektiranja, do emotivnog realizma, takođe vrhunce dostiže u dijelovima u kojima se likovi koje glumice igraju prirodno i bešavno slivaju sa njihovim sopstvenim individualnostima. U nekoliko navrata, one se u monolozima upućenim publici ovoj i direktno obraćaju, ukazujući na njenu pasivnost i samodovoljnost, te pozicionirajući cjelokupnu izvedbu u kontekst naših društva i pozorišta, zasnovanih na neiskrenosti, ćutanju i nepreuzimanju odgovornosti. Međutim, utisak je da je i ovdje, kao i u pogledu posredovanja ličnih iskustava, nedostajalo hrabrosti da se rizikuje, ide dublje, te da se zastalo na samoj granici bezbjedne zone ugode.
Uprkos tome, kao što likovi predstave „Komad“ biraju da odbijaju forme koje im nagrizaju suštinu, i odriču se zadovoljavanja tuđih očekivanja u korist vlastitog osjećaja ispunjenosti, i sama izvedba dosljedno bira da izbjegava zamke sopstvenih klišea i banalnosti. Prelazeći složen unutrašnji put od lake komike do dirljive katarze, kroz metapozorišno propitivanje žensko-glumačkih identiteta, „Komad“ je prije svega nepretencizna, iskrena i dojmljiva posveta radu - glumi,te kolegijalnosti, i prijateljstvu.
(kritika je objavljena u dnevnom listu Pobjeda 15.12.2014.)